گوجه‌فرنگی
گوجه‌فرنگی (نام علمی:Solanum lycopersicum) میوه‌ای سرخ‌رنگ و آبدار است. این گیاه بومی آمریکای جنوبی و مرکزی است که طی دوره استعماری اسپانیا به سایر نقاط جهان منتقل شد. انواع مختلف این گیاه امروزه در سراسر جهان پرورش داده می‌شود. گوجه‌فرنگی در اوایل قرن نوزدهم در خاورمیانه توزیع شد و غالباً به عنوان یکی از مواد لازم برای پخت غذا مصرف می‌شد.
این گیاه از دو طریق وارد ایران شد: راه اول از طریق ترکیه و ارمنستان و راه دوم از طریق سفرهای مکرر خاندان قاجار به فرانسه بود. نام اولیه گوجه‌فرنگی در ایران بادمجان ارمنی یا رومی بود. در دوره قاجاریه، افراد خاندان معیری برای نخستین بار گوجه‌فرنگی را در مزرعه‌ای (که محوطه فرودگاه مهرآباد کنونی است) پرورش دادند.
کباب کردن سبزی‌ها، خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد. مثلاً سبزی‌هایی مانند گوجه‌فرنگی که دارای ویتامین C نسبتاً زیادی هستند، در اثر حرارت دیدن، مقداری از ویتامین خود را از دست می‌دهند زیرا ویتامین C حساس‌ترین ویتامین نسبت به حرارت است. باید بدانیم که سایر ریزمغذی‌های موجود در سبزی‌ها، چندان تحت تأثیر حرارت ناشی از کباب کردن قرار نمی‌گیرند. بهتر است بدانید حتی جذب گروهی از ریزمغذی‌ها مانند بتاکاروتن‌ها و فلاونوئیدها در اثر حرارت دادن بیشتر می‌شود. ضمن اینکه حرارت دادن ملایم سبزی‌ها باعث از بین رفتن آلودگی و میکروب‌های احتمالی موجود در آن‌ها هم می‌شود. سبزی‌هایی مانند گوجه‌فرنگی و قارچ، جزو خوراکی‌های بسیار کم‌کالری هستند که مصرف آن‌ها به صورت خام، بخارپز یا کبابی در کنار غذاهای مختلف، بسیار خوب است.
اگر گوجه‌فرنگی به صورت خام مصرف شود، مقدار زیادی از لیکوپن آن به دلیل هضم نشدن از بدن دفع می‌شود. عمل پختن، دیواره سلولی گوجه‌فرنگی را شکسته و باعث می‌شود لیکوپن در دسترس بدن قرار گیرد و بیشتر جذب شود. لیکوپن رب گوجه‌فرنگی، سس گوجه‌فرنگی، کنسرو گوجه‌فرنگی در مقایسه با گوجه‌فرنگی خام بیشتر و قابلیت جذب آن هم بیشتر است.
گوجه‌فرنگی و آهن
مصرف گوجه‌فرنگی موجب افزایش جذب آهن در مواد غذایی گیاهی می‌شود. آهن موجود در گیاهان به خوبی جذب بدن نمی‌شود و وجود ویتامین C موجود در گوجه‌فرنگی، موجب جذب آهن مواد گیاهی می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد در رژیم غذایی‌شان از گوجه‌فرنگی خام و سایر سبزی‌ها و میوه‌های حاوی ویتامین C استفاده کنند.
گوجه‌فرنگی و قلب
مصرف مداوم گوجه‌فرنگی در پیشگیری از بروز حمله‌های قلبی مؤثر است. بررسی‌ها نشان داده است لیکوپن موجود در گوجه‌فرنگی از ایجاد کلسترول بد و ایجاد پلاک‌های چربی در سرخرگ‌ها جلوگیری کرده و به این ترتیب از بروز حمله قلبی پیشگیری می‌کند.
گوجه‌فرنگی اشتها آور، برطرف‌کننده ضعف و خستگی، تقویت‌کننده سلسله اعصاب و همچنین قلب و دستگاه گردش خون است. متخصصان همواره مصرف آن را به بیماران مبتلا به دردهای مفاصل و همچنین رماتیسم و نقرس توصیه می‌کنند. در ضمن گوجه‌فرنگی برای رفع مسمومیت‌های مزمن، بالا بودن اوره و چربی خون، درمان یبوست، دفع رسوبات ادراری و صفراوی نیز مفید شناخته شده است. در ضمن با توجه به اینکه گوجه‌فرنگی حاوی ویتامین A است، خوردن آن در تقویت بینایی، سلامت پوست و مخاط‌ها بسیار مؤثر است.
گوجه‌فرنگی دشمن سرطان
گوجه‌فرنگی نیز مانند هر میوه و سبزی دیگری باید رسیده باشد و ظاهری بدون لک و سالم داشته باشد و برای نگهداری کوتاه‌مدت آن حتی تا ۱۵ الی ۲۰ روز نیز یخچال بهترین مکان است. ولی برای زمان بیشتر از آن می‌توان روش فریز کردن را انتخاب کرد. اگرچه در سال‌های اخیر گوجه‌فرنگی در تمام فصول سال یافت می‌شود، ولی به لحاظ طعم و رنگ با انواع تابستانه آن متفاوت است. بنابراین برای استفاده از طعم گوجه‌فرنگی‌های تابستانه در پخت‌وپز زمستانی، شما می‌توانید آن‌ها را ابتدا به صورت ریز خرد کرده یا رنده کنید، سپس بدون روغن در تابه‌ای ریخته و روی اجاق گاز بپزید. پس از آنکه آب آن بخار شد و گوشت رنده شده آن غلظت نسبی پیدا کرد، آن را در یک ظرف یا کیسه فریزر بسته‌بندی کرده و در فریزر نگهداری کنید.